‘Afstanden bestaan niet, we zijn met elkaar Verbonden’

Scheidend voorzitter Stichting Johannes Engelen: Teus van Leeuwen.
Zestien keer organiseerde hij met zijn ‘engelen’ de kaarsjesavond in Gennep. Nu geeft hij het stokje over. Met gepaste trots, maar
vooral tevreden, kijkt Teus van Leeuwen terug op wat hij en zijn medebestuurders van de Stichting Johannes Engelen sinds de start in 2004 voor elkaar hebben gekregen.
Het begon allemaal in 2004 met de restauratie van het beeldbepalende monumentale kerkgebouw van de protestantse gemeente Gennep aan
de historische Markt. De kerk (bouwjaar 1661-1663) moest hoognodig worden gerenoveerd. Dat gebeurde met steun van provincie en rijk en met de oprichting van de Stichting Johannes Engelen. Doelstelling van de stichting: onderhoud en behoud van het monumentale gebouw: “Zo’n gebouw moet natuurlijk onderhouden worden. De Stichting Johannes Engelen (SJE) is een wereldlijke culturele stichting”, legt Van Leeuwen uit. “Het oogmerk is louter en alleen de instandhouding van het monumentale gebouw. Dit Rijksmonument hoort bij de geschiedenis en gemeenschap van Gennep. Wij staan los van de religieuze component die natuurlijk uitermate belangrijk is maar waar wij verder geen bemoeienis mee hebben. “

Kaarsjesavond

Om de gemeenschap voor de overheidssteun bij de restauratie te bedanken, bedacht Teus de kaarsjesavond die in kaarsenstad Gouda al sinds
jaar en dag traditie is. Dat hij op dat idee kwam is niet zo vreemd voor Van Leeuwen die in het schitterende stadhuis van Gouda trouwde met zijn Margreet. Bovendien was Van Leeuwen destijds directeur van kaarsenfabriek Bolsius in Boxmeer: “Die eerste kaarsjesavond werd bezocht door ongeveer 200 mensen”, herinnert Teus zich. Dat aantal groeide gestaag. “De kaarsjesavond – altijd op 21 december, de kortste dag van het jaar waarna het licht weer gaat toenemen- is nu een echte Gennepse traditie geworden”, stelt Van Leeuwen trots vast. De laatste editie vóór corona vond plaats in 2019. “We mogen ons inmiddels verheugen op circa 1000 bezoekers per editie. Helaas kon de afgelopen 2 jaar de kaarsjesavond wegens corona niet doorgaan, ik hoop dat we dit jaar weer een echte kaarsjesavond kunnen organiseren.” Teus zal er weer bij zijn, maar dan als bezoeker.
Hij heeft zijn functie als voorzitter inmiddels overgedragen aan zijn opvolger Karel Bruinsma.

Unieke geschiedenis

Koren, harmonieën en fanfares uit de gemeente Gennep verlenen ieder jaar muzikale medewerking aan het evenement. Onder aanvoering
van de Gennepse burgemeester spreken vertegenwoordigers van alle geloofsrichtingen een boodschap uit. De editie van 2021 was noodgedwongen een digitale activiteit, uitgezonden door GennepNews. De kaarsjesavond is een gesponsorde activiteit. Naast deze avond organiseert de SJE culturele
activiteiten die opbrengsten moeten generen om onderhoud van het kerkgebouw mede te financieren. Teus somt een aantal activiteiten op: “Kunst in de kerk onder de noemer Art Église, concerten, exposities, maar ook het ontvangen van groepen in de kerk en vertellen over de geschiedenis van de kerk en Gennep.”Van Leeuwen: “Dat is een geschiedenis waar we trots op mogen zijn. Die ook uniek is. Gennep, destijds behorend tot het hertogdom Kleef, was een vrijplaats voor mensen die om hun geloof werden vervolgd. Hier waren zij vrij en welkom. In deze streken dan ook geen beeldenstorm, maar een eigen echte kerk voor de protestantse geloofsvluchtelingen. De bouw van de kerk werd door de protestantse gemeenschap zelf gefinancierd. Dat gebeurde onder aanvoering van dominee Johannes Engelen die in de Nederlanden en delen van Duitsland op collectereis ging om geld in te zamelen voor een eigen kerk in Gennep.”
Inderdaad, deze dominee Johannes Engelen is de naamgever van de stichting die in de huidige tijd waakt over behoud en onderhoud van zijn erfenis.

Geschiedenis die bindt

Teus herinnert graag aan de inzet van medebestuurder Piet Sluiters. Deze bekende Gennepenaar overleed onlangs. “Piet woonde aan de Markt en hij
maakte ieder jaar opnieuw de bewoners aan de Markt enthousiast voor de kaarsjesavond. Piet verdeelde de kaarsen en was onze contactpersoon voor de omwonenden van de Markt.” Samen met de andere ‘engelen’ droegen Piet en Teus ook bij aan bijzondere evenementen die de SJE organiseerde. “Dat waren dan niet-kerkelijke activiteiten met een historisch cultureel karakter,” legt Teus uit. “bijvoorbeeld de activiteiten rond 500 jaar Reformatie en 440 jaar Vriendschap Gennep-Goch. Zo laten we zien dat het kerkgebouw meer is dan alleen kerk. Het gebouw is onderdeel van de Gennepse geschiedenis. Die geschiedenis van tolerantie laat zien dat afstanden niet bestaan, maar dat we verbonden zijn ook al zijn we verschillend.”

Echte kaarsjesavond

Opvolger Karel Bruinsma hoopt dit jaar weer echt fysieke activiteiten te kunnen organiseren zodat de SJE weer zichtbaar wordt. De open
zaterdag bijvoorbeeld. “Vanaf mei tot september zou die weer plaats moeten vinden. Het kerkgebouw is dan open voor bezichtiging. Niet alleen toeristen maken daar dankbaar gebruik van. Ook voor menig Gennepenaar is dit de gelegenheid om kennis te maken met een stukje geschiedenis dicht bij huis”, aldus Bruinsma. “Inmiddels lopen er al contacten om in het komende seizoen weer concerten in de kerk te organiseren.” Bruinmsa, zelf zanger bij het Genneps Vocaal Ensemble, roemt de geweldige akoestiek van het gebouw. “De apotheose moet toch wel een fysieke kaarsjesavond worden. Na twee jaar corona willen we de inwoners van Gennep op 21 december graag weer in levende lijve ontmoeten”, zegt de nieuwe voorzitter. “We bouwen voort op de fundamenten die Teus – en ook Piet Sluiters- voor ons gelegd hebben.”